آبیاری با هولناکی یکی از فنون قدیمی و عجیب زمان‌های باستانی است که در مناطق مختلف جهان، از جمله خلیج فارس مورد استفاده قرار می‌گرفت. این روش برای زمین‌های بیابانی مناسب بوده و با ابتکار و آگاهی انسان‌های باستانی به منظور تأمین آب برای کشاورزی و زندگی بهره‌برداری می‌شده است.

آبیاری با هولناکی به خاطر توانایی کشاورزان باستانی در تأمین آب برای زمین‌های کشاورزی بدون وجود سیستم‌های پیچیده، به‌خصوص زیرزمینی، یک روش منحصر به فرد و خلاقانه بود. البته، از برخی از تکنیک‌ها و ابزارهای ساده و سنتی استفاده می‌کردند که به سازگاری با شرایط محیطی ساحل و بیابان کمک می‌کرد.

یکی از عجایب زمان‌های باستانی، آبیاری با هولناکی در خلیج فارس است. در این منطقه برای کشت برنج و دیگر محصولات زراعی نیاز به آب زیادی وجود داشت. اما برای تأمین آب به این مناطق بیابانی و شور، کشاورزان باستانی با یک سری فتوس‌های بزرگ و هولناک‌های باغبانی و سبزی‌کاری خاصی می‌توانستند از رودخانه‌های جاری در مرزهای جنوبی خلیج فارس بهره ببرند.

راهبرد استفاده از هولناکی به دلیل عدم در دسترس بودن منابع آبی مناسب برای آبیاری، کنترل قابلیت بافت خاک و دستیابی به نتایج مطلوب در کشت، بسیار حائز اهمیت بود. برای انجام این روش، ابتدا کانال‌های طبیعی یا مصنوعی به زیرزمین دست می‌یافتند. شکل و ابعاد هولناکی‌ها بسته به نوع و طبیعت زمین و همچنین توپوگرافی منطقه متفاوت بود. این هولناکی‌ها به عنوان زندگی‌خانه موجودیت‌های زنده و نقش مهمی برای حفظ توازن زیست محیطی و خنک کردن هوا ایفا می‌کردند.

مکانیسم آبیاری با هولناکی در خلیج فارس به این صورت بود که با استفاده از هولناکی‌ها و فتوس‌ها، آبی که از رودخانه‌های خلیج فارس گرفته می‌شد، به مناطق دیگری از جمله گلستان، خوزستان و اهواز می‌رسید. آب از قلل‌های دریای خلیج فارس به کانال‌هایی هدایت می‌شد که در زیر زمین قرار گرفته بودند و هولناکی‌های صاف و جامد را به وجود می‌آوردند. اینها از طریق منافذ بر روی زمین به خروجی‌های هولناکی‌ها می‌رسیدند و به مزارع کشاورزی تامین آب می‌کردند.

با استفاده از این روش آبیاری منحصر به فرد، کشاورزان باستانی توانستند در مناطقی که تازه‌ترین منبع آب آن‌ها خیسابی‌های بارانی یا رودخانه‌ها بودند، کشت و کار خود را گسترش دهند. این روش آبیاری تا امروز نشان می‌دهد که باستانشناسی، به همراه تاریخ و فرهنگ ساکنان خلیج فارس، از استفاده از این تکنیک کشاورزی برای مدیریت آب و تأمین منابع آب برای کشاورزی چقدر استفاده کرده است.

در نهایت، نمی‌توان کم‌اهمیت دانست دوران باستانی خلیج فارس و عجایبی که در آن زمان به وجود آمد. آبیاری با هولناکی در خلیج فارس تا کنون به عنوان یک روش منحصر به فرد و خلاقانه شناخته می‌شود که توانسته است سبب توسعه و پیشرفت کشاورزی در منطقه شود. این عجایب، ضمنی را از سازندگان و تأثیرگذاران باستانی خلیج فارس نشان می‌دهند که توانسته‌اند به راهکارهای نوآورانه و هوشمندانه در شرایط دشوار پی ببرند و با استفاده از منابع موجود، مناطق خشک و بیابانی را به سرزمین‌های سرسبز و پرآب تبدیل کنند.
.
منبع : اجتم