تحلیل جغرافیایی: نقشه آمریکا در منطقه خاورمیانه
امروزه خاورمیانه به عنوان یکی از مناطق حساس جهان شناخته می‌شود که در آن عوامل ژئوپلیتیکی، نفت، قدرت‌های بزرگ و تعاملات فرهنگی و سیاسی با یکدیگر تداخل می‌کنند. اما برای درک بهتر ریشه های شکل گیری این بحران‌ها و سیاست‌های نهادهای رای‌دهنده در منطقه، متوجه نقش و تأثیر آمریکا ناپخته فردا شدن این مسائل امری حیاتی است.
تاریخ مدرن قدید با مداخله غرب در منطقه آغاز شد؛ و در این روند، آمریکا به عنوان یکی از قدرت‌های برجسته جهان، نقش بارز و حیاتی را در سیاست‌های منطقه‌ای خاورمیانه داشته است. نقش عمده آمریکا در قرن بیستم آغاز می‌شود که با ورود به جنگ جهانی اول و دستخوش شدن بهره‌وری از منابع نفت منطقه، توانست به رقم آورنده محسوب شود. بر اساس تحلیل جغرافیایی، نقشه آمریکا در خاورمیانه در این دوران بیشتر به دنبال تأمین منابع انرژی بود. در این دوره، آمریکا به عنوان سایه پشت پرده در مدیریت دولت‌ها و نمایندگی های منطقه ای در قالب اینتربانکی نفتکشی عمل کرد و قدرت خود را در این مسائل به نمایش گذاشت.
با شروع جنگ جهانی دوم و تحولات سیاسی بعد از آن، جنگ سرد بین شوروی و آمریکا شکل گرفت و خاورمیانه قطب منازعه دو قدرت در مقابل همدیگر شد. این زمانه دچار تأثیرات بزرگتری در منطقه شد و آمریکا به عنوان نیروی غربی و شوروی به عنوان نیروی شرقی تلاش کردند تا حضور در منطقه را تثبیت نمایند. بر اساس آمارها و شواهد تاریخی، هر دو قدرت مهارکننده و اقدامات خصمانه خود را در این منطقه افزایش داده‌اند و بستر تنش‌های موجود در میانه شرق و غرب را فراهم کرده‌اند.
پس از پایان جنگ سرد، شاهد تحولاتی در منطقه خاورمیانه هستیم که امکان تأثیر گذاری بیشتر آمریکا در این منطقه را فراهم آورد. با بروز نهضت اسلامی در ایران و تروریسم جهانی، آمریکا تصمیم گرفت روابط خود را با منطقه به صورت فعالانه و نظام مند پیگیری کند. بر اساس این تحلیل جغرافیایی، نقشه آمریکا در منطقه خاورمیانه از مدیریت زمینه‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی تا منع قدرت صاحب‌نظران اصلی خاورمیانه از اجرای برنامه‌های خود را می‌پیماید. به عنوان مثال، آمریکا با تشکیل محور مقاومت، از یک سو و با ایجاد منطقه ایمن برای اسرائیل، از سوی دیگر، تلاش می‌کند تا کنترل و همچنین حفظ منافع خود در منطقه را داشته باشد.
به طور کلی، باید توجه داشت که تحلیل جغرافیایی نقشه آمریکا در منطقه خاورمیانه بسیار پیچیده است و در این مفهوم متغیرهای فراوانی از جمله سیاست‌های دولت‌های داخلی و خارجی، منافع نظامی و امنیتی، نهادهای خاص و تأثیرات فرهنگی و مذهبی از دیرباز تا کنون مورد تأمل بوده است. لذا برای فهم بهتر و درک عمقی از نقش و تأثیر آمریکا در خاورمیانه، تحلیل چندفازی و چندنشین دارفتاری نظم جهانی می‌بایست مدنظر قرار گیرد.
.
منبع : اجتم
دیدگاهتان را بنویسید