فرهنگ و تاریخ تهران را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر شکوفایی این شهر پرجمعیت و پویای ایران معرفی کرد. تلاش مستمر و پیوسته مردم و مسئولین این شهر برای حفظ و ارتقای فرهنگ و تاریخ تهران، یکی از دلایل اصلی پیشرفت و توسعه این مرکز مهم اجتماعی و فرهنگی خوانده می‌شود.

تهران، با داشتن تاریخی طولانی و سابقه‌ای به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان، در دوران‌های مختلف تحت تأثیر فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلفی قرار گرفته است. این شهر در طول زمان به مرکزی برای جایگاه‌گیری فرهنگ و هنر ایران تبدیل شده است. از نمونه‌های برجسته این شاخه، می‌توان به بناهای باستانی مانند گنبد تاجمیر (گنبد قاجار)، فرهنگسرای عباس‌آباد یا مجموعه آثار تاریخی گلستان اشاره کرد.

هرچند در دوران‌های مختلف تهران با چندین تغییر نام و با ارتباطات متعدد با خارج، متأثر از فرهنگ‌ها و دین‌های مختلف، الگوهای تکامل یافته است، اما در هر نقطه بازار و زندگی شهری در تاریخ این شهر، حاکم عمده تفکرات و عادت‌هایی بوده است که نسبت به سایر مناطق قوی‌تر به یادگارگذاشته شده است.

یکی از بهترین نمادهای فرهنگی و تاریخی شهر تهران، آرامگاه حافظ است. حضور این آرامگاه که به دلیل شهرت ادبیاتی تهران بسیار ارزشمند است، علاوه بر ارتباط ارزشمند با دیگر موزه‌ها و نمادها، غالباً آدم‌ها را به مکانی کوچک و زیبا در فرهنگ و ادب حافظ در زمینه تعالی می‌برد. بازدید از آرامگاه حافظ یک فرصت است برای غرق شدن در فرهنگ ایران و تجربه یک باستان‌شناسی کامل.

تلاش‌های مستمر برای حفظ فرهنگ و تاریخ تهران نه تنها محدود به تمایز بین آرامگاه‌ها و موزه‌ها نمی‌شود. در همین مسیر، جمعیت تهران با فرهنگ خویش ضمن حفظ و ارتقای تاریخی و فرهنگی مکان‌های شناخته شده، برخی معابر را به صورت پیاده رو خاص احداث نموده است. منطقه‌هایی مانند منطقه ولایت، خیابان‌های قدیمی تهران مانند ولیعصر یا وزراء که همچنان به شکل پیاده رو شناخته می‌شوند، می‌توانند به عنوان عوامل المپیک فرهنگ پیشرفت معرفی شوند.

اتخاذ اقدامات جدی برای حفظ و ارتقای فرهنگ و تاریخ تهران با توجه به علاقه و عشق مردم به ریشه‌ها و تاریخی‌ترین مکان‌های این شهر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برنامه‌های توسعه و نوسازی شهری باید با رعایت و مراعات فرهنگ و تاریخ تهران در زمینه معماری، تنظیمات شهری و فرهنگ سازی هم‌پیش‌رفت کنند تا شهری با هویت و شخصیت داشته باشیم. بازشناسی به تاریخ و گذشته تهران و نقش آن در ساختار هویت کنونی شهر، می‌تواند به توسعه فرهنگی و اجتماعی تهران کمک کند و پایه‌ی قابلیت اسفاده جوانان و نسل‌های آینده را به ارث بگذارد.

با در نظر گرفتن این موارد، می‌توان ادامه تلاش‌های برای شکوفایی فرهنگ و تاریخ تهران را تضمین کرد. از طریق حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی، ترویج ادبیات و هنر اصیل ایران و تنظیم برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری، تهران می‌تواند به عنوان شهری پرشکوفا و دلپذیر شناخته شود که هرچند در طول تاریخ به تغییر پذیری متکی باشد، اما هویت و شخصیتی استوار و متمایز داشته باشد.
.
منبع : اجتم