در بازیهای آسیایی هانگژو، لباس کاروان ورزش ایران در مقایسه با المپیکها و بازیهای آسیایی پیشین، کمترین میزان انتقاد و نارضایتی را در پی ه ؛ پوششی متشکل از کت طوسی ساده، شلوار مشکی و کتانی سفید در نگاه اغلب بینندگانی دیدگاه خود را منعکس هاند، نه کجسلیقگی و رنگهای ناهمگون، بل جلوهای نسبتاً آره توصیف ه .
تغییرات پوشش زنان ورزشکار از دورهای دورۀ بعد چندان محسوس نه، اما با مرور دههها میتوان سیر تفاوت را وضوح دید.
لباس رژه همواره از سوی ورزشکاران، رسانهها، هواداران ورزش و کاربران شبهای اجتماعی با طعنه، تمسخر و ایرادات گسترده مواجه ، بار حساسیتی برنیانگیخت و حتی تمجیدهایی هم در پی .
برخلاف همیشه، آیین رونمایی قبل از اعزام هم در کار ن. لباسها تا پیش از ورود کاروان ایران ورزشگاه نیلوفر بزرگ دیده ن.
ت انتقادات در دورههای اخیر متن بازیها را هم تحتتأثیر قرار میداد. رسانهها، کاربران و خود ورزشکاران، تشبیهات کنایهآمیزی از قبیل هندوانه، گلمنگلی، سرآشپز، رومیزی و باب همایونی را لباسها نسبت میدادند.
واکنشهای منفی در المپیک توکیو اوج ؛ طوری رسانههای حکومتی هم از تأیید لباس رژه خودداری ند. مانتو فیروزهای زنان سنخیتی با کتوشلوار سورمهای مردان ن. مثلاً خبرگزاری حکومتی فارس نوشت: «لباس بانوان مهمانداران هواپیما شباهت . البسه ورزشیشان هم بیرنگ . شبیه پوشش کادر درمان ه .»
روشن تحولات تدریجی لباس زنان و عقب نشستن پوشش سر از طریق اراده یا قوانین مصوب حکومتی برای اعطای آزادی نه، بل با ایستادگی خود زنان بر سر حقوقشان پدید آمده ؛ مبارزهای نابرابر، با تحمل خسارتها و هزینههای گزاف، از احضار و محرومیت و زندان تا حتی از دست دادنِ جان.
سیر طراحی لباس دختران ورزشکار از حجاب کامل و پوشش تمام بدن تا لباسهای هانگژو در پاییز ۱۴۰۲، نتیجۀ سالها تلاش مستمر زنان برای آزادی سانتیمتر سانتیمتر پیش آمدهاند.
تغییرات لباس زنان ورزشکار متأثر و همپای تحولات پوشش زنان در خیابانها و اماکن عمومی ه . در نیمه نخست دهه ۶۰، مانتوهای گشاد با مچ سر آستین و دکمههای درشت و متعدد، نه پوشش اسلامی بل تمرد از چادر محسوب می.
مانتوهایی وارفته شبیه بارانی، با رنگهای سیاه، خاکستری، بنفش، قهوهای و طیفهای گوناگون سبز. روشنترینش هم کرم محدود می. اما زنان مانتویی در برابر زنان چادری بدحجابی، تجمل و مصرفگرایی غربی متهم ند. پوشششان «شبیخون فرهنگی» قلمداد می.
طی آن سالها، چه بسیار زنان در معابر و میادین و اماکن عمومی خاطر کمربند تزئینی یا قلاب گرهای مدلدار روی مانتو، محکم نن گره روسری، آستینهای چیندار و اپلهای برجسته یا سرآستینهای پاکتی، با آزار کلامی و اهانت جنسی و حتی ضرب وشتم و باز مواجه میند.
زنان با سرکوبها عقب ننشستند. دستاوردهای تدریجی آنها و نسلهای بعدی برای افزایش اختیاراتشان در نوع پوشش، رنگ و روی شهرها را تغییر میداد. فشار و نیروی تحولات، همیشه روی نهادهای محافظهکار ه برای پوشش ورزشکاران زن تصمیم میگرفتند و میگیرند.
«سفر ۳۳ ساله از پکن هانگژو»
شش سال پس از پوشش چادر مشکی با چهرههای غیر قابل شناسایی در بازیهای آسیایی ۱۹۹۰ زنان برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی اعزام ه ند، لباس سفید لیدا فریمان در المپیک آتلانتا با مقنعه روشنی چانه را هم پوشانده ، تحول محسوب می.
پوشش بازیهای آسیایی ۱۹۹۸ بانکوک، مانتوهای بلند موسوم اُوِرسایز با مقنعهای یادآور مجریان محبوب برنامه کودک تلویزیون؛ رسمیتی خشک و نامتناسب با محیط ورزش.
ترکیب بانکوک با نگاه امروزین شلخته نظر میرسد، چهار سال بعد در بوسان با پرچمداری علی دایی از بدقوارگی درآمد. مقنعه مشکی و جمعتر با مانتوهای آبی روشن. تفاوت مهمتر مانتو دیگر زمین نمیسایید و تا زیر زانو . برای همین، کفشهای مشکی را هم می دید.
تا آن مقطع، اظهارنظر رسانهها دربارۀ پوشش زنان ورزشکار، یا «ورزش خواهران» و «ورزش بانوان» بیان رسمی آن دوران، رایج ن؛ مگر در رای تحسین اغراقآمیز و برشمردن مواهب حجاب اجباری.
تغییر دیگری هم باید در تاریخ پررنج زنان ورزشکار ایرانی طی دوران جمهوری اسلامی ثبت شود. تازه از کاروانهای دهه ۸۰ خورشیدی لبخند هم بر چهره زنان ایرانی نقش بست. الزام اخم و چهره عبوس در رژه، رفتهرفته از اعتبار افتاد. قفل روی صورتها شکست. زنان قهرمان میتوانستند بخندند.
در بازیهای آسیایی ۲۰۱۰ گوانگجو، روند کاهش ارتفاع لباس زنان ادامه یافت، اما رسمیت تکبُعدی لباسهای کرم نخودی یادآور رژه در میتینگهای سیاسی .
در چئون ۲۰۱۴، برای نخستین بار، سادگی محض در پرداخت لباس زنان کنار گذاشته و طرحی روی مانتوها حالا تا زانو بالا آمده ، نقش بست. اما هدبند اجباری زیر پوشش سر، نقش کلاه زیر روسری را تا مبادا تار مویی دیده شود.
دو سال بعد در المپیک ریو، هدبند از سادگی و تکرنگی درآمد؛ منقش طرحهای سنتی ایرانی. اما پوشش دولایۀ سرها هم مانع آشکارسازی طره گیسوان زنان ورزشکار ن.
پیش از آن، تابوی رنگها شکسته ه و زنان ورزشکار صرفاََ با لباسهای سفید و سیاه رژه نمیرفتند.
در المپیک آتن علاوه بر مردان کتوشلوار آبی نفتی پوشیدند، برای نسیم حسنپور، تنها دختر اعزامی، نیز مانتو آبی نفتی دوختند، با مقنعهای مشخص ن چرا همرنگ مانتو نیست.
برای رژههای بعدی، بازی با رنگها اغراق آمیز . مانند مانتو سبز زمردی و هدبندی همان رنگ زیر مقنعه سفید در المپیک ۲۰۰۸ پکن. یا حاشیههای گلدرشت قرمز روی مانتوهای المپیک ۲۰۱۶ در برزیل.
حالا در هانگژو، اولین بار لباسی تقریباََ یکسان برای زنان و مردان اعزامی دوختهاند. آنها با پوششی مشا، پشت سر ناهید کیانی و جواد فروغی، حرکت میند.
مأموران حر زن و مرد، مانند همیشه، کاروان را همراهی میکنند. شخص رئیس کمیته المپیک هم در آغاز دهه ۶۰ محافظ علی خامنهای ه .
رعایت پوشش سر اجباری ، اما موهای دختران ورزشکار برخی همتیمیهایشان طی سالها در اعتراض تبعیض جنسیتی مهاجرت ه یا پناهنده هاند، نمایان .
راهی ناهموار، طولانی و پر از صدمه از بازیهای آسیایی ۱۹۹۰ پکن تا امروز طی ه . هانگژو فقط یک ایستگاه دیگر ، سوی آیندهای دیرزمانی زنان ایرانی برای تحقق آن پیوسته و پرهزینه در مبارزهاند.
دیدگاهتان را بنویسید