معاون سیاسی رئیس‌جمهور اسلامی ایران می‌گوید ابراهیم رئیسی کریدور زنگزور را «بستر حضور ناتو در منطقه و تهدیدی ضد امنیت ملی کشورها» می‌داند.

محمد جمشیدی روز چهارشن ۱۲ مهرماه با انتشار توئیتی گفت رئيس دولت سیزدهم در دیدار با مشاور امنیت ملی ارمنستان و نمده ویژه رییس‌جمهور آذربایجان تأکید ه کریدور زنگزور «بستر حضور ناتو در منطقه و تهدیدی ضد امنیت ملی کشوره جمهوری اسلامی قاطعانه با آن مخالفت می‌کند».

آرمن گریگوریان، دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان، از سه روز پیش ایران سفر ه و با وزیر خارجه، رئیس‌جمهور، دبیر شورای امنیت ملی و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران دیدار ه .

خلف خلف‌اف، نمده ویژه رئیس‌جمهور آذربایجان، نیز شامگاه سه‌شن وارد تهران و طی روز جاری دیدارهایی با ابراهیم رئیسی، علی‌اکبر احمدیان دبیر شورای امنیت ملی ایران و حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران .

طبق گزارش رسانه‌های داخلی ایران، ابراهیم رئیسی در دیدار با آقای خلف‌اف گفته کشورهای منطقه ظرفیت حل مسائل منطقه را دارند و باز ن پای کشورهای بیگانه منطقه هر انه‌ای صلاح و منافع هیچ کدام از کشورهای منطقه نیست.

گزارش‌ها از دیدار آقای احمدیان با فرستادهٔ ویژهٔ رئیس‌جمهوری آذربایجان نیز حاکی او باز ن کریدور زنگزور را «تغییر ژئوپولیتیک منطقه» عنوان ه و از مخالفت «قاطعانه» ایران با طرح خبر داده .

او گفته کریدور زنگزور سبب فراهم ن زمینهٔ «مداخله نیروهای فرامنطقه‌ای و ایجاد بحران‌های جدید در حوزه راهبردی» خواهد .

کریدور زنگزور

باز ن کریدور زنگزور یکی از بندهای ۹گانه آتش‌بس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ در پاییز سه سال پیش .

بر اساس توافق، آذربایجان کریدور لاچین را برای ارمنی‌های ساکن خان‌کندی و اتصال آن خاک ارمنستان باز می‌ و ارمنستان نیز قرار کریدور زنگزور را در امتداد مرز با ایران برای اتصال نخجوان خاک مادری جمهوری آذربایجان باز کند.

ایران همان زمان مدعی کریدور راه ترانزیت کالا از ایران روسیه و اروپا را می‌بندد و مرزها را تغییر می‌دهد.

اما آمارهای گمرکی ایران نشان می‌دهد ایران هیچ کالایی از طریق خاک ارمنستان روسیه یا اروپا صادر و وارد نمی‌کند.

جمهوری اسلامی طی سه سال گذشته چندین رزمایش نظامی نیز در مرزهای مناطق آزاد ه جمهوری آذربایجان برگزار ه و برخی مقامات ایران نیز تهدید ه‌اند در صورت اعمال زور توسط جمهوری آذربایجان علیه ارمنستان برای باز ن کریدور زنگزور، مداخله نظامی خواهند .

اخیراً رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، نیز اعلام تنها ایران مانع باز ن کریدور زنگزور .

کریدور همچنین برای کوتاه ن مسیر ترانزیت کالا از ترکیه قفقار، آسیای مرکزی و چین در نظر گرفته ه هم‌اکنون از مسیر آذربایجان، گرجستان، ترکیه انجام می‌شود.

از طرفی ترانزیت کالا از نخجوان جمهوری آذربایجان عمدتاً از خاک ایران انجام می‌شود و بر اساس آمارهای گمرکی ایران، ۵۷ درصد صادرات ایران روسیه نیز از خاک جمهوری آذربایجان و ۴۲ درصد از طریق دریای خزر انجام می‌شود.

مقامات ایران توضیح نداده‌اند چگونه باز ن کریدور پای ناتو را منطقه باز می‌کند، اما ترکیه از اعضای ناتو بر باز ن سریع کریدور تأکید .

فرصت‌های ترانزیتی

در میان افشار سلیمانی، سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان، روز چهارشن در گفت‌وگو با پایگاه خبری «جماران» از مواضع تهران انتقاد و گفت « خاطر ‌ نگاه آرمانگرایانه را جایگزین نگاه واقع‌بینانه ه‌ایم، هزینه‌های زیادی متحمل یم».

گفته او، ترکیه و روسیه موافق باز ن کریدور هستند: «نظر آذربایجان کریدور موسوم زنگزور یک کریدور بین‌المللی با، اما ارمنستان خواهان اعمال حاکمیت خود بر هر کریدوری از خاک کشور عبور کند. ما باید جای تمرکز بر تهدید بر دیپلماسی فعال‌تر در منطقه تمرکز کنیم».

او نگرانی اصلی مقامات کنونی جمهوری اسلامی را از دست رفتن جایگاه احتمالی ایران عنوان یک مسیر ترانزیتی با باز ن کریدور زنگزور عنوان و گفت الان کریدور میانی در حال احداث از طریق قزاقستان، دریای خزر، جمهوری آذربایجان و جمهوری گرجستان، چین را ترکیه متصل می‌کند.

طی چند سال گذشته جمهوری آذربایجان با احداث خط آهن باکو‌-تفلیس-‌قارص، مسیر اصلی ترانزیت کالا از چین و آسیای مرکزی ترکیه تبدیل ه و طی سال گذشته ترانزیت ریلی کالاهای خارجی از خاک کشور ۷۵ درصد ر ه و هفت میلیون و پانصدهزار تن ه تقریبا چهار برابر کل ترانزیت ریلی ایران .

خطوط ریلی شمال-جنوب آذربایجان نیز طی سال‌های گذشته توسعه یافته و پارسال ترانزیت کالا از ایران روسیه و بالعکس از خط آهن جمهوری آذربایجان ۹۰ درصد افزایش یافت و حدود یک میلیون و هفتصد هزار تن .

ترانزیت کالا توسط ناوگان دریایی جمهوری آذربایجان در دریای خزر نیز پارسال ۴۱ درصد ر .

با فاده از گزارش‌های ایرنا، جماران، شرکت ملی راه‌آهن جمهوری آذربایجان، رادیو فردا/د.خ/ک.ر