گذار از تعامل سازنده به رقابت بی‌پایان: بازی ایران و آمریکا در دوران جدید

دو رقیب اصلی در صحنه جهانی، ایران و آمریکا، در طول دهه‌ها به طور مکرر روابطی پیچیده و متغیر داشته‌اند. این دو کشور با تاریخ و فرهنگی عمیق از یکدیگر، در همه شرایط با هم رقابت داشته‌اند. اما در دوران جدید و با تغییر در منطقه و جهان، ورزش رقابت و شامل سازنده می‌تواند ارتباطات میان ایران و آمریکا را به سمتی جدید هدایت کند.

تعاملات ایران و آمریکا در دو دهه اخیر جابجایی‌های فراوانی را تجربه کرده است. از تلاش‌های سازنده برای یافتن یک رویکرد مشترک تا به هم روبرو شدن در عرصه بین‌المللی، هر بار همسویی بین این دو کشور از بین رفته است. به دلیل تفاوت‌های فرهنگی و سیاسی، همیشه نمی‌توان انتظار داشت که ایران و آمریکا رو به حل و فصل مسائل خود بروند. اما در دهه‌های اخیر تغییراتی زیاد در جهان رخ داده است که می‌تواند به یک تغییر نگریسته در روابط بین این دو کشور منجر شود.

از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر در حوزه سیاست خارجی آمریکا اشاره کرد. دولت‌های پیشین آمریکا دغدغه اصلی خود را از منطقه خاورمیانه و نزدیک‌ترین رقیب خود، یعنی ایران، داشتند. اما در دولت کنونی آمریکا، تمرکز بر رقابت با چین و روسیه قرار گرفته است. این تغییر در تمرکز و توجه، می‌تواند مراحل مختلفی از تعامل سازنده تا رقابت بی‌پایان را برای ایران و آمریکا رقم بزند.

علاوه بر آن، تغییر زیادی در منطقه شرق میانه رخ داده است که می‌تواند بر روابط این دو کشور تأثیر بگذارد. با پیشرفت داعش در منطقه و به همراه دیگر چالش‌های امنیتی، نیاز به همکاری بین کشورها به طور مرتب افزایش یافت. متأسفانه مشاهده می‌شود که همه این تلاش‌ها برای کنارآمدن با دیگر هم در جهت رفاه و تأمین منافع مشترک، ناکام می‌ماند و رقابت‌های نابسامان بین ایران و آمریکا برای تأثیرگذاری در منطقه مشاهده می‌شوند.

با این حال، امکان وجود یک چارچوب همکاری میان ایران و آمریکا همچنان وجود دارد. قدرتِ رقابتن با یکدیگر می‌تواند به جای تعامل سازنده قرار گیرد. این رقابت می‌تواند علاوه بر ایجاد تنش‌ها، به دو کشور برای بهبود عملکرد و دستیابی به مزایای مطلوب ترغیب کند. اما این نوع رقابت، باید به منافع مشترک منطقه و جهان تأکید داشته باشد و از مزاحمت در راه تقدم دیگران پرهیز کند.

با توجه به تغییرات در دوران جدید و مهمون بودن دو کشور در یک منطقه حساس و مستعد تنش، ضرورت تعیین تمرکز ایران و آمریکا درباره روابط خود اهمیت دارد. همانطور که دنیا در حال تغییر است، تعاملات و رقابت‌های ایران و آمریکا نیز به سمتی جدید روانه می‌شوند. این دو کشور باید به دنبال توجه به منافع خود، پیش بروند و از رقابت‌های بی‌پایان و غیرمتعادل پرهیز کنند. زیرا این رویکرد هیچ گونه مفیدی برای منطقه و جهان نخواهد داشت و هر دو کشور را به جایی نمی‌رساند که به آن رسیدن را طی سالیان گذشته تجربه کرده ایم.
.
منبع : اجتم